3.4.2 Financiële ontwikkelingen

Bedragen x € 1.000

Budgettair neutraal

04.01 Aanvullend budget studiekosten Knooppunt Leiden

De Gemeente Leiden is aanbestedende dienst namens alle partijen voor de gezamenlijke studiekosten MIRT-verkenning t/m het besluit Voorkeursalternatief, inclusief technische uitwerking, kostenraming, effectenanalyse, beoordeling, start formele ruimtelijke procedures, financiële afspraken en opstellen bestuursovereenkomst. Voor deze activiteiten zijn de geraamde kosten 2025 – 2026 € 4.690.000. Beschikbaar budget voor deze periode is € 3.750.000. Het verwachte tekort op het geraamde  budget bedraagt hierdoor € 940.000. Hiervan komt 25% (€ 235.000) voor rekening van Leiden. We stellen voor om deze Leidse bijdrage te dekken door een onttrekking uit de reserve OV Knoop Leiden CS. Naast het aandeel in de gezamenlijke studiekosten is voor de periode 2025 – 2026 een geraamd budget van € 380.000 beschikbaar voor het uitwerken van Leidse belangen in project knooppunt Leiden. De verwachte plankosten 2025 – 2026 worden hiervoor geraamd op € 770.000.  Het verwachte tekort wordt hierdoor € 390.000. We stellen voor dit bedrag te dekken door een onttrekking uit de reserve OV Knoop Leiden CS. Voor deze beide budgetten is tussen de betrokken partijen afgesproken dat restantbudgetten in enig jaar overgeheveld moeten worden naar het volgende jaar.

Mee- / tegenvaller

04.02 Aanvullend budget fietsprojecten

Het programma fiets op 1 is enkele jaren geleden gestart en op basis van ervaringscijfers kunnen de toekomstige financiën beter worden ingeschat. Rekening houdend met hogere uitvallende projectkosten en prijsstijgingen sinds 2020 is het aannemelijk dat projecten die nog niet uitgevoerd zijn in de huidige markt 2x zo duur uitvallen dan in 2020 begroot. Daarnaast leert de ervaring dat de subsidies lager uitvallen dan vooraf verwacht. Tevens blijkt dat bij de reeds gestarte projecten de scope van fietsprojecten ruimer wordt door het meenemen van bijvoorbeeld berm en voetpad en ook dat werkt kostenverhogend. Om alle fietsprojecten die naar verwachting t/m 2029 worden uitgevoerd te kunnen bekostigen is een extra bedrag van € 2,85 miljoen nodig met een afschrijvingstermijn van 40 jaar, hiervan bedragen de jaarlijks kapitaallasten € 99.750.

04.03 Tijdelijke verkeersmaatregelen i.v.m. werkzaamheden Plesmanlaan

In de realisatiefase van het project LRN Plesmanlaan dat in november van dit jaar gaat starten komen er beperkingen voor gemotoriseerd verkeer en zijn maatregelen nodig om gemeente Leiden bereikbaar te houden. Een deel van maatregelen is specifiek toe te rekenen aan de NZVA, een ander deel heeft vooral te maken met het bereikbaar houden van de rest van de stad. Voorgesteld wordt om een bedrag van € 640.000 voor projectkosten beschikbaar te stellen en dit voor een bedrag van € 330.000 te dekken door de investering voor Noord Zuid Verbindingsas in het meerjareninvesteringsplan met € 330.000 te verlagen. De overige € 310.000 te dekken door de investering Verbeteren bereikbaarheid met € 310.000 te verlagen. Door de vrijvallende kapitaallasten van deze twee investeringen kan het bedrag van € 640.000 vervolgens worden onttrokken aan de reserve afschrijvingen investeringen.

04.04 Herinrichting Haarlemmerweg

Het project herinrichting Haarlemmerweg, dat gestart is in 2017, heeft door de langere doorlooptijd meer kosten met zich meegebracht dan oorspronkelijk begroot. De vertraging is het gevolg van het verkrijgen van overeenstemming met de bewoners over het bestemmingsplan, het verplaatsingsplan en de vaststellingsovereenkomsten. Door deze langere doorlooptijd zijn er extra middelen nodig voor advieskosten, plankosten en vergoedingen voor de 16 woonboot eigenaren die bij het project betrokken zijn. Om het project goed uit te voeren en de gemaakte afspraken met de bewoners na te komen, is het noodzakelijk om extra middelen aan te vragen. Deze middelen zullen bijdragen aan het dekken van de extra kosten, zodat we het project zonder kunnen voortzetten. Voorgesteld wordt om het krediet 7100968 op te hogen met € 454.000 met bijbehorende kapitaallasten van € 15.890 in het eerste jaar van afschrijving 2027.

Nieuwe uitgaven

04.05 Impuls verkeersveiligheid: aanpassing aandachtslocaties verkeersveiligheid

In het afgelopen jaar hebben er een aantal verkeersongevallen plaatsgevonden in de stad die grote impact hebben gehad. Het college is hier erg van geschrokken en leeft mee met de nabestaanden en omstanders die de ongevallen hebben zien gebeuren. Helaas is na een jarenlange daling nu in heel het land een stijging van het aantal verkeersslachtoffers waar te nemen. De Leidse ontwikkeling van het aantal verkeersslachtoffers heeft een vergelijkbaar patroon als andere steden en gemeenten om ons heen. Zie voor meer informatie de Leidse Verkeersveiligheidsmonitor 2024. Het verbeteren van de verkeersveiligheid krijgt al sinds een paar jaar de hoogste prioriteit van het college. Door autonome ontwikkelingen zoals de toenemende verkeersdrukte en toenemende snelheid van fietsverkeer zijn ook aanvullende inspanningen nodig om de verkeersveiligheid op niveau te houden. Naar de aandachtslocaties uit de Leidse Verkeersveiligheidsmonitor 2024 zullen gedetailleerde analyses worden uitgevoerd. Om de daaruit voortvloeiende aanbevelingen voor fysieke aanpassingen uit te kunnen voeren wil het college een aanvullend budget van € 1.290.000 beschikbaar stellen.

04.06 Ruimte voor nieuwe verkeersveilige schoolomgevingen

Rond veel scholen is de verkeerssituatie druk en onoverzichtelijk, waardoor de schoolomgeving als onveilig wordt ervaren. Sinds 2009 worden daarom integrale “veilige schoolomgeving” projecten uitgevoerd op de basisscholen in Leiden. Het project Veilige Schoolomgeving is een project met een procesaanpak dat samen met de school, ouders, kinderen, politie en 1801 advies wordt doorlopen. In het beleidsakkoord is nog eens bevestigd dat we verkeersveiligheid in schoolzones willen verbeteren. Het doel van het “veilige schoolomgeving” project is het verbeteren van de verkeersveiligheid rondom de basisscholen door verkeersdeelnemers erop te attenderen dat ze zich in de omgeving van een school bevinden. De verkeersveiligheid verbeteren we door het aanpassen van de weg, door gedragsbeïnvloeding (educatie en communicatie) en door handhaving. Dit spreken we af in een Safety Deal met de school en andere belanghebbenden. In project richt zich op alle 30 basisscholen (regulier en speciaal) in Leiden. Er zijn bij 13 scholen al maatregelen genomen en schoolzones aangelegd. Met nog eens 13 scholen worden op dit moment  gesprekken gevoerd of zijn er plannen ontwikkeld om de schoolomgeving aan te passen en schoolzones aan te leggen. Er zijn vier basisscholen waar nog geen contact mee is geweest. Het is lastig te bepalen wanneer dit project afgerond is. De verwachting is dat eind 2026 het werk gaat afnemen. In de praktijk melden scholen zich na verloop van tijd om opnieuw een schouw en enquête te gaan doen. In 2026 is daarom het voorstel om te evalueren hoe we met de scholen en partners door willen gaan met dit project. Voor dit project is een projectbudget beschikbaar. Dit budget is bijna uitgeput. Voorstel is om de kosten voor 2025 te dekken uit het budget UVP verkeersveiligheid. Voor 2026 en 2027 is nieuw budget nodig. De jaarlijkse kosten zijn € 350.000 per jaar (€ 150.000 plankosten en € 200.000 bouwkosten).

04.07 Uitvoeringsplan verkeersveiligheid en wijkcirculatie

Voor de uitvoering van verkeersvoorzieningen ter verbetering van de verkeersveiligheid in de wijk zowel naar aanleiding van meldingen bewoners als eigen constateringen, voor werk met werk maken en andere verkeersmaatregelen hebben we, sinds halverwege jaren '10, jaarlijks een investeringskrediet beschikbaar. In 2024 is het laatste krediet wat hiervoor was opgenomen in het MIP beschikbaar gesteld en opgenomen in het UVP Wijkcirculatie- en verkeersveiligheidsplannen. Er is hard gewerkt aan onder andere kleine maatregelen zoals het verbeteren van het zicht op een zebrapaden de verlaging van de snelheid op diverse wegen, als aan grotere werken zoals de Vlietweg en de aanpassing van de kruising Blauwe Tramstraat - Haagweg. Met als gevolg dat het budget bijna op is. Tot en met 2025 is er voldoende krediet voor de maatregelen die we verwachten uit te voeren. Om het bestaande beleid te kunnen voortzetten is vanaf 2026 jaarlijks een nieuw krediet benodigd van jaarlijks € 400.000 willen we kunnen blijven werken aan het verbeteren van de verkeersveiligheid op verzoek van bewoners.

04.08 Fietsroute Smaragdlaan - Hoge Morsweg

Wij stellen voor om fietsstroken te realiseren op de rijbaan van de Smaragdlaan - Hoge Morsweg over het gedeelte vanaf de Haagse Schouwweg tot de Agaathlaan. Het realiseren van fietsstroken heeft voordelen ten opzichte van het oorspronkelijke plan om een vrijliggend fietspad naast de huidige rijbaan te realiseren. Er hoeft geen water gedempt te worden, er hoeven geen bomen gekapt te worden uitvoering is op korte termijn mogelijk en de kosten dalen van circa € 4,5 miljoen naar € 512.000. De fietsstroken leveren een belangrijke stap in het verbeteren van de verkeersveiligheid en het bevorderen van duurzaam vervoer in onze gemeente. Door het aanleggen van fietsstroken zal de veiligheid van fietsers aanzienlijk verbeteren. Het stimuleren van fietsen als vervoersmiddel draagt bij aan een duurzamere en milieuvriendelijkere gemeente. Wij verzoeken de gemeenteraad om in te stemmen met dit voorstel en de benodigde middelen vrij te maken voor de realisatie van de fietsstroken op de Smaragdlaan - Hoge Morsweg. Dekking kan worden gevonden binnen het Programma Mobiliteit door € 250.000, - te onttrekken aan het Project Fiets op 1 en het € 262.000 te onttrekken aan het Project Fietscorridor Noordwijk (Kikkerpolder).

04.09 MIRT Knoop Leiden Centraal

Gemeente Leiden heeft reeds € 25 miljoen beschikbaar gesteld voor de ontwikkeling van Knoop Leiden, als onderdeel van het nu beschikbare budget van € 205 miljoen door partijen gezamenlijk. Om tot een passende invulling van een eerste fase van een Voorkeursalternatief MIRT Verkenning Knoop Leiden Centraal te komen is een aanvullende bijdrage van de gemeente nodig. In het Bestuurlijk Overleg Meerjarenprogramma Infrastructuur, Ruimte en Transport (BO MIRT) begin november worden afspraken gemaakt over het Voorkeursalternatief en bijbehorende financiële afspraken met o.a. het Rijk en provincie. In deze kaderbrief stellen we voor om hiervoor structureel € 1,2 miljoen vrij te maken vanaf 2029 en twee maal € 8 miljoen incidenteel te reserveren en te dekken uit de reserve grondexploitaties en de reserve parkeren.

04.10 Maatregelen hinderbeperking

Samen met uw raad werken we voortdurend aan de duurzame ontwikkeling van de stad. Dat er veel gebiedsontwikkeling-, mobiliteits- en wijkvernieuwingsprojecten in uitvoering zijn in de stad merkt bijna elke Leidenaar en bezoeker van de stad dagelijks. De komende jaren gaan er nog veel meer projecten in uitvoering. Denk aan LRN, M-kavels, Lorentz, onderdelen van de Groene Lopers. Om de verkeershinder die deze en andere projecten tijdens de uitvoering opleveren te beperken is er tijdelijk een regisseur hinderbeperking aangesteld die samen met de ambtelijke organisatie en partners en bedrijven in de stad een project overstijgend plan maakt om door middel van tijdelijke verkeersmaatregelen, mobiliteitsmanagementmaatregelen en de communicatie daarover, slimme gezamenlijke maatregelen te treffen waardoor de stad ook tijdens de vele werkzaamheden goed kan blijven functioneren. De inzet  van deze maatregelen is om niet alleen tijdens de werkzaamheden de hinder te beperken, maar ook om een impuls te geven aan de gewenste modal shift. De inzet van deze bereikbaarheidsregisseur en uitvoer van de maatregelen is nieuw beleid. Voor de toekomst wordt voorgesteld om structurele dekking te gaan regelen door een bijdrage als opslag te vragen bij alle nieuw te starten projecten. Voor de periode 2025 t/m 2027 wordt nu een overgangsbudget aangevraagd.  Hiervoor vragen wij een overgangsbudget van € 525.000 aan, te verdelen over de jaren 2025, 2026 en 2027 ( 75K voor 2025, 225K voor 2026, 225K voor 2027). Hiermee verlengen we de inzet van de regisseur hinderbeperking na 2025 en hebben we de mogelijkheid om een project overstijgende aanpak te implementeren gericht op het beperken van verkeershinder en versterken van de modalshift.

04.11 Impuls verkeersveiligheid: risico gestuurde aanpak, gedragscampagnes en verkeershandhaving

In het afgelopen jaar hebben er een aantal verkeersongevallen plaatsgevonden in de stad die grote impact hebben gehad. Het college is hier erg van geschrokken en leeft mee met de nabestaanden en omstanders die de ongevallen hebben zien gebeuren. Helaas is na een jarenlange daling nu in heel het land een stijging van het aantal verkeersslachtoffers is waar te nemen. De Leidse ontwikkeling van het aantal verkeersslachtoffers heeft een vergelijkbaar patroon als andere steden en gemeenten om ons heen. Zie voor meer informatie de Leidse Verkeersveiligheidsmonitor 2024. Het verbeteren van de verkeersveiligheid krijgt al sinds een paar jaar de hoogste prioriteit van het college. Uit ervaring weten we dat een mix van maatregelen het meest effectief is:, aanpassingen van infrastructuur en weginrichting, verkeerseducatie en gedragsbeïnvloeding en handhaving. Daarom realiseren we op veel plekken in de stad fysieke aanpassingen en werken we al jaren met scholen, collega-gemeenten en anders partners aan voorlichtingscampagnes en verkeerseducatie (zoals MONO, BOB, verkeerslessen etc). Tot slot wordt er  door de politie gehandhaafd op verkeersovertredingen. Met dit alles gaan we onverminderd mee door. Toch wil het college het verbeteren van de verkeersveiligheid een nadere impuls geven. Een aantal maatregelen worden vanuit bestaande budgetten en/of door herprioritering van budgetten gefinancierd. Denk aan de plankosten om te komen tot het stadsbreed besluit over inpassing van GOW30 in de wegcategorisering en het analyseren van de nieuwe aandachtslocaties uit de Verkeersveiligheidsmonitor. Het college wil aanvullend meer investeren in het versterken van de risicogestuurde aanpak van verkeersveiligheid. Hiermee werken we niet alleen reactief op basis van verkeersongevallen, maar juist ook proactief aan het verlagen van de risico’s in het verkeer door te analyseren waar de kans op ongevallen het grootst is en daar ook maatregelen treffen. Ook wil het college samen met partners in de stad (politie, scholen, werkgevers, maatschappelijke partners etc) investeren in jaarlijks terugkerende gedragscampagnes gericht op het verbeteren van de verkeersveiligheid. Tot slot wil het college de komende 2 jaar ook extra investeren in verkeershandhaving. Dit is een nieuwe prioriteit in de Visie op Handhaving 2025-2028, waarin een deel van de capaciteit gericht op deze taken wordt ingezet. Hierbij is ook ruimte voor de handhaving op fietsen/lopen door rood licht, fietsen met de telefoon en fietsen zonder licht. Om vanuit handhaving maximaal te kunnen bijdragen aan de impuls periode is dan jaarlijks 2 extra FTE beschikbaar. In 2027 wordt bekeken of deze extra inzet moet worden verlengd of opgaat in de bestaande formatie. Ten behoeve van bovenstaande uitbreiding van de mix van maatregelen is er nieuwe expertise en een structurele uitbreiding van de beleidscapaciteit nodig van € 130.000. Deze wordt ingezet om proactief analyses uit te voeren en te vertalen in oplossingen. Ook wordt deze ingezet om de jaarlijkse de gedragscampagnes te coördineren, te monitoren en te verbeteren. Voor de gedragscampagnes en datasets stellen we tot en met 2028 jaarlijks € 125.000 beschikbaar. Voor de tijdelijk uitbreiding van capaciteit voor handhaving stellen we incidenteel 2x € 220.000 beschikbaar (samen € 440.000).