Kaderbrief 2025-2029

3.9.2 Financiële ontwikkelingen

Ontwikkeling

Nr.

Onderwerp

L/B

I/S

2025

2026

2027

2028

2029

Mee/Tegenvaller

09.01

Programmateam Maatschappelijke zorg regionaal

L

S

500

400

B

I

-500

-400

09.02

Sterke sociale basis - indexering

L

S

573

573

573

573

573

09.03

SWT - indexering

L

S

110

110

110

110

110

09.04

WMO - indexering

L

S

1.050

1.050

1.050

1.050

1.050

B

I

-830

S

830

09.05

Taakstelling Hecht

L

S

-396

-396

-396

-396

Nieuwe uitgave

09.06

Borging programma Leiden Inclusief

L

S

160

160

160

160

B

I

-160

-160

09.07

Huisvesting huisartsen

L

S

100

100

100

09.08

Kunstwerk slavernijverleden

L

I

100

B

I

-100

09.09

Ongedocumenteerden 2026-2028

L

S

109

209

209

B

I

-109

-209

09.10

Project koloniaal- en slavernijverleden

L

I

300

195

B

I

-66

09.11

Studentenwelzijn

L

S

50

130

B

I

-50

-130

09.12

Werk en meedoen AZC

L

S

50

50

B

I

-50

-50

Bijsturing

09.13

Bijsturing sociaal domein

L

I

2.345

S

2.100

-2.100

Tot.

4.312

1.632

1.437

1.806

1.497

Bedragen x 1.000

Mee- / tegenvaller

09.01 Programmateam Maatschappelijke zorg regionaal

In 2024 heeft onderzoeksbureau Berenschot de regionale samenwerking voor de Maatschappelijke zorg (MZ) in Holland Rijnland onderzocht. Een van de conclusies is dat de transformatieopgave in 2024 nog niet is volbracht en dat de voortzetting van het regionale programmateam MZ Holland Rijnland gewenst is. Voor de organisatie van het regionaal programmateam MZ is in 2025 500.000 nodig en voor 2026 400.000, gedekt vanuit de reserve Sociaal domein, geoormerkt deel voor Beschermd wonen. Het programmateam is een belangrijke schakel in de (zorg-)transformatie van de MZ die volgt op de doordecentralisatie MZ per 2023. Vertegenwoordigers uit de subregio’s, en het team Specialistische MZ nemen deel aan het programmateam en geven sturing aan de transformatieopgave. In 2025 geeft het programmateam ook uitvoering aan de ontwikkeling van het nieuwe regionaal beleidskader MZ voor 2026-2032 (het huidige kader loopt in 2025 af). Het programmateam adviseert de Holland Rijnland commissie Maatschappij. Dit is essentieel voor een succesvolle doordecentralisatie en transformatie van de MZ. In gezamenlijkheid wordt de transformatie begeleid, gemonitord en waar nodig bijgestuurd. In 2026 wordt de structurele inbedding van de nog resterende werkzaamheden geregeld. De bekostiging vindt plaats uit de regionale ‘reserve BW’ (geoormerkt deel van de Leidse reserve Sociaal domein), conform de Holland Rijnland commissie Maatschappij van 13 november 2024.

09.02 Sterke sociale basis - indexering

De SSB partners hebben de afgelopen jaren te maken gekregen met sterk stijgende kosten. Voornamelijk door een stevige indexatie van de CAO Sociaal Werk. De indexatiesystematiek van de budgetten over 2023 en 2024 bleef achter bij deze loonontwikkeling. De SSB partners hebben in 2024 aangegeven de bestaande programmering binnen het budget niet meer uit te kunnen voeren. In overleg met de SSB partners is daarom gekeken naar een reële indexatie van de budgetten. Daarbij is gebruik gemaakt van de loonkostenontwikkeling (CAO), de CPI en de verhouding van loonkosten/materiële kosten. Dit heeft geleid tot een aanvullende indexatie in 2024, bovenop de contractueel afgesproken indexatie. Om de huidige programmering van de Sterke Sociale Basis voort te zetten dient deze aanvullende indexatie structureel meegenomen te worden. Het tekort als gevolg van deze aanvullende indexering in 2024 bedraagt 236.000. Voor 2025 is de contractueel afgesproken indexatie voor de Sterke Sociale Basis vastgesteld op 4.7% terwijl de gemeentebegroting met 1.2% geïndexeerd is. Het tekort als gevolg van dit verschil bedraagt € 337.000 Het totale tekort bedraagt dus € 573.000. Kostenontwikkelingen als gevolg van onderindexeringen worden gedekt uit de algemene middelen.

09.03 SWT - indexering

In 2025 zijn de loonkosten van het Sociaal Wijkteam (SWT) met 6,33% gestegen ten opzichte van 2024 als gevolg van een nieuwe CAO. Deze loonstijging is hoger dan de indexering van de subsidie aan SWT (4,5%). De kosten van het SWT bestaat grotendeels uit loonkosten. Het SWT ontvangt bijna uitsluitend financiering van de gemeente.  Hierdoor ontstaat een structureel tekort van 110.000.

09.04 WMO - indexering

De kostprijs van de Wmo-maatwerkvoorzieningen is in 2025 hoger geïndexeerd dan de budgetten. Dit leidt tot een structureel tekort van 1.050.000. Verder is de invoering van de inkomensafhankelijke eigen bijdrage verschoven naar 1 januari 2027. Dit leidt tot een incidenteel tekort van 830.000 in 2026, omdat dit eigenlijk in 2026 ingevoerd zou worden. Dit incidentele tekort wordt opgevangen uit de reserve sociaal domein.

09.05 Taakstelling Hecht

De werkgroep Financiële Kaderstelling Gemeenschappelijke Regelingen (FKGR) heeft geadviseerd om per 2026 een taakstelling van 6% op te nemen in de begroting. Hecht heeft deze taakstelling gedeeltelijk ingevuld, voor 4,6%. Hecht vult dit in door een aantal taken af te bouwen of minder intensief uit te voeren. Deze taakstelling leidt voor Leiden tot een jaarlijks voordeel van 396.000 vanaf 2026. Hiertegenover staat dus dat Hecht minder taken uitvoert voor de gemeente.

Nieuwe uitgaven

09.06 Borging programma Leiden Inclusief

Het programma Leiden Inclusief loopt eind 2025 af. Na afloop van de programmaevaluatie worden de inspanningen en acties overgedragen aan de lijnorganisatie door middel van het aanstellen van een coördinator Diversiteit Inclusiviteit en Gelijkwaardigheid (DIG) voor 4 jaar (2026-2029). De DIG levert expertise en support voor een goede implementatie van deze overdracht. Daarnaast is de coördinator verantwoordelijk voor het ambtelijk en bestuurlijk agenderen van nieuwe wet- en regelgeving op het gebied van DIG en voor de verantwoording over DIG-inspanningen van de gemeente. De DIG coördinator rapporteert rechtstreeks aan de directeur PMO en staat in nauw contact met IDA, interne DIG ambassadeurs en belangengroepen in de stad. Met deze aanvraag is een bedrag van 160.000 per jaar gemoeid. 130.000 voor de coördinator en 30.000 jaarlijks activiteitenbudget. We stellen voor om de kosten 2026-2027 te dekken door een onttrekking aan de reserve sociaal domein.

09.07 Huisvesting huisartsen

De gemeente wil graag ondersteunen bij de huisvestingsproblematiek van huisartsen in Leiden. Dit is mogelijk via het verstrekken van een tijdelijke subsidie aan Rijn & Duin voor nieuwe huisartsenpraktijken (100.000 per jaar voor 2026-2027-2028). Hiermee kunnen beginnende huisartsen worden ondersteund met het rond krijgen van een businessplan.

09.08 Kunstwerk slavernijverleden

In 2023 is het college verzocht een plan op te stellen voor de realisatie van een Keti Koti-kunstwerk of -monument (Kaderbrief 2023-2027  motie M.23.0049). Conform het verzoek aan het college stellen we voor om als dekking 100.000 te onttrekken aan de reserve Sociaalmaatschappelijke en culturele voorzieningen in 2026 om het kunstwerk te kunnen realiseren in 2026.

09.09 Ongedocumenteerden 2026-2028

We continueren en intensiveren de ondersteuning voor opvang en begeleiding voor uitgeprocedeerde asielzoekers en migranten met en zonder verblijfsrecht. We doen dit in beleid, ambtelijke capaciteit en door middel van subsidies aan NGO's en afspraken met woningcorporaties. Dit naar aanleiding van het stopzetten van de netwerksamenwerking vanuit het Rijk met de LVV-gemeenten en de toenemende aantallen (dakloze) arbeidsmigranten in Leiden. Hiermee geven we uitvoering aan de opdracht uit het amendement A.21.0106 ‘stabiele situatie voor ongedocumenteerden in Leiden’, om tot een plan en oplossing te komen voor een kleinschalige stabiele situatie. Ook geven we uitvoering aan de motie M.24.0083.64 ‘Bed, bad, brood en begeleiding op lokaal of regionaal niveau’ om continuïteit in begeleiding en toekomstperspectief te waarborgen. Met deze aanvraag maken we de huidige inzet op ongedocumenteerden (100.000) mogelijk tot en met 2028. Daarnaast verhogen we de inzet met 109.000 voor de periode 2026-2028. Hiermee kan de ambtelijke inzet op deze doelgroep worden verhoogd en kunnen subsidies worden verstrekt. We stellen voor om de kosten 2026-2027 te dekken door een onttrekking aan de reserve sociaal domein.

09.10 Project koloniaal- en slavernijverleden

Onlangs is het vooronderzoek van de universiteit Leiden naar het koloniaal en slavernijverleden van Leiden afgerond. Op basis van dit vooronderzoek naar dit verleden zijn er aanbevelingen voor het uitvoeren van een vervolgonderzoek/vervolgtraject. Daarnaast komt uit de eerdere adviezen een vervolg voor het realiseren van een monument slavernijverleden en is geadviseerd om via een denktank met (kennis)partners te zorgen voor verdere verspreiding van de kennis en bewustwording over het slavernij en koloniaal verleden. De denktank kan in samenwerking met Leiden Kennisstad vormgegeven worden. Voor het totale project bedragen de kosten 495.000; €300.000 voor het vervolgonderzoek/vervolgtraject in 2025 en 195.000 in 2026 voor het vervolgproces realisatie kunstwerk (82.000), activiteitenbudget denktank (20.000) en projectmanagement (93.000). Binnen de reserve Sociaal maatschappelijke en culturele voorzieningen, staat op dit moment nog een vrij te besteden saldo van 66.000. We stellen voor 66.000 aan deze reserve te onttrekken als (deel van de) dekking voor dit project.

09.11 Studentenwelzijn

Sinds enkele jaren staat het welzijn van studenten hoger op de agenda. We zetten er als gemeente flink op in om de samenwerking in de stad en ontsluiting van aanbod te verbeteren. Dit vraagt voor dit en komend jaar een extra inzet om de website younginleiden.nl door te ontwikkelen, het verder aanjagen en verbinden van initiatieven in de stad en daarmee koploper in Nederland te blijven op dit onderwerp. De huidige cijfers liegen er niet om. Nog steeds heeft meer dan de helft van de studenten stress- en angstklachten. Dit moeten we niet onnodig problematiseren maar wel zorgen dat de hulpvraag goed kan worden omgezet in actie. De kosten van 50.000 in 2025 en 130.000 in 2026 dekken we door een onttrekking aan de reserve sociaal domein.

09.12 Werk en meedoen AZC

De gemeente wil een overeenkomst sluiten met de DZB en het COA ten behoeve van de begeleiding van AZC-bewoners naar werk. Het betreft een pilot voor twee jaar, 2025 en 2026, en kost 50.000 per jaar, totaal
|100.000. Deze kosten zullen gedekt worden uit de reserve Oekraïners, Statushouders en Asielzoekers (OSA). Dit budget wordt ingezet voor activiteiten die DZB organiseert en een werkgeversadviseur die DZB beschikbaar stelt.

Bijsturing

09.13 Bijsturing sociaal domein

Zoals toegelicht in het onderdeel 'sociaal domein' van de financiële samenvatting brengt het college met deze kaderbrief de taakstelling op de specialistische jeugdhulp in lijn met de uitkomsten van de bestuurlijke Taskforce en het onderzoek KokxDeVoogd. Op de langere termijn willen we echter blijven bijsturen op het verminderen van jeugdzorggebruik en de aanvullende bezuinigingstaakstelling uit de Voorjaarsnota in beeld blijven houden. Daarom nemen we een extra taakstelling op van 2,1 miljoen vanaf 2029. Vanwege de onzekerheden rondom de (volledige) realiseerbaarheid van deze bijsturing verhogen we de behoedzaamheidsruimte vanaf dat jaar met hetzelfde bedrag.

In deze kaderbrief wordt de reserve sociaal domein ingezet als dekking voor verschillende voorstellen binnen het sociaal domein. De vrij besteedbare ruimte binnen de reserve sociaal domein zakt hiermee onder de € 5 miljoen die we eerder aanhielden om toekomstige tegenvallers op te vangen. Om ook de komende jaren tegenvallers te kunnen opvangen stellen we voor om deze reserve met 2,3 miljoen te verhogen zodat hierbinnen weer een buffer beschikbaar is van 5 miljoen.