Ontwikkeling | Nr. | Onderwerp | L/B | I/S | 2023 | 2024 | 2025 | 2026 | 2027 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Budgettair neutraal | 09.01 | Gezond in de Stad (GIDS) | L | I | 89 | ||||
B | I | -89 | |||||||
09.02 | Tijdelijke regionale opvanglocatie dakloze jongeren Maansteenpad | L | I | 905 | 1.350 | 1.350 | 95 | ||
B | I | -905 | -1.350 | -1.350 | -95 | ||||
09.03 | Programma Oekrainers, statushouders en asielzoekers (OSA) - voorstellen nieuw beleid en beleidsintensiveringen | L | I | 300 | 300 | 450 | 375 | ||
B | I | -300 | -300 | -450 | -375 | ||||
09.04 | Herijking programma Leiden Inclusief | L | I | 275 | 275 | 275 | |||
B | I | -275 | -275 | -275 | |||||
09.05 | Social impact aanvulling 2023 | L | I | 495 | |||||
B | I | -495 | |||||||
09.06 | Studentenwelzijn | L | I | 120 | 120 | ||||
B | I | -120 | -120 | ||||||
09.07 | Taakstelling sociaal domein 2026 | L | S | 2.306 | |||||
B | I | -2.306 | |||||||
09.08 | Regionaal programmateam maatschappelijke zorg | L | I | 355 | 355 | ||||
B | I | -355 | -355 | ||||||
Mee/Tegenvaller | 09.09 | Loon- en prijsontwikkeling sterke sociale basis | L | I | 161 | ||||
S | 276 | 276 | 276 | 276 | 276 | ||||
B | I | -161 | |||||||
09.10 | Loon- en prijsontwikkeling Wmo Woningaanpassingen | L | S | 212 | 262 | 262 | 262 | 262 | |
09.11 | Wmo-maatwerkvoorzieningen | L | I | 1.600 | 800 | ||||
S | -3.049 | -2.249 | -1.449 | -1.449 | |||||
1.449 | 1.449 | 1.449 | 1.449 | 1.449 | |||||
Bijsturing | 09.12 | Invulling taakstelling sociaal domein vanaf 2027 | L | S | -2.223 | -3.336 | |||
1.114 | |||||||||
Tot. | 488 | 538 | 538 | -1.685 | -236 |
Bedragen x € 1.000,-
Medio december 2022 zijn extra rijksmiddelen, opgenomen in de decembercirculaire, ontvangen voor bevordering van de gezondheid. Via resultaatbestemming worden deze middelen (€ 89.000) gestort in de reserve sociaal domein. In 2023 worden deze middelen weer onttrokken aan de reserve en toegevoegd aan het gezondheidsbudget.
Voor een tijdelijke regionale opvanglocatie voor jongeren aan het Maansteenpad in Leiden is een budget nodig van in totaal € 3,7 miljoen voor de komende drie jaar, volledig gedekt door een onttrekking aan de reserve Sociaal domein, geoormerkt deel voor Beschermd wonen (regionale middelen). Het doel is om jongeren die nu in de regionale opvanglocatie 'de Nieuwe Energie' worden opgevangen onder te brengen op een andere locatie. De ondersteuning kan daardoor beter op jongeren worden toegespitst. Hiermee breiden we de regionale plekken voor de opvang voor dak- en thuislozen tijdelijk uit. De kosten die met het inrichten van deze locatie gemoeid zijn betreffen de eenmalige verbouwingskosten van het Maansteenpad (€ 250.000), de huisvestingskosten en de kosten voor begeleiding vanaf medio 2023 - medio 2026. De bedragen zijn gebaseerd op een businesscase die is opgesteld in samenwerking de Binnenvest Cardea; de partijen die uitvoering zullen geven aan de voorziening. De commissie Maatschappij van Holland Rijnland heeft op 17 mei jl. ingestemd met het voorstel om een tijdelijke regionale opvanglocatie voor dakloze jongeren in te richten, met als dekking een onttrekking aan de reserve Sociaal domein, geoormerkt deel voor Beschermd wonen (regionale middelen). Wanneer de doordecentralisatie van de maatschappelijke opvang helemaal is doorgevoerd en geïmplementeerd, zal het benodigde aantal regionale opvangplekken naar verwachting afnemen. Als onderdeel van de herontwikkeling van het energiepark in Leiden wordt er een nieuwe regionale opvanglocatie gebouwd. De locatie wordt in 2026 opgeleverd en zal ook geschikt worden gemaakt om jongeren op te vangen, gescheiden van andere daklozen. Vanaf dat moment zullen alle kosten, inclusief de kosten voor de jongerenopvang, worden gedekt door het (regionale) budget voor de specialistische Maatschappelijke zorg.
In het kader van Programma OSA wordt rekening gehouden met de volgende (nieuwe) taken:
Het betreft incidentele budgetten die worden gedekt uit de reserve Oekraïne, statushouders en asielzoekers (OSA).
Het programma Leiden Inclusief is eind 2021 gestart. In 2022 heeft parallel aan de uitvoering van de oorspronkelijke acties een herijking plaatsgevonden. Met de herijking is een ambitie geformuleerd en zijn er drie doelen vastgesteld. Dit is de kapstok waar alle activiteiten in het programma onder vallen. Met deze herijking geven we uitvoering aan het collegeakkoord. De ambitie en drie doelen leiden tot een beweging in de organisatie, ons netwerk en uiteindelijk tot meer inclusie en gelijkwaardigheid in de gehele samenleving. Om dit te bereiken is veel inzet nodig. De huidige middelen zijn niet toereikend om deze volledige beweging in gang te zetten. Er zijn twee scenario's. Bij het eerste scenario behouden we de huidige middelen en zetten we in op meer diversiteit, inclusie en gelijkwaardigheid in onze eigen ambtelijke organisatie. Daarnaast worden medewerkers geadviseerd om het beleid en de dienstverlening meer inclusief en gelijkwaardig te laten zijn. Bij het tweede scenario zetten we in op de hele beweging en investeren we in het opbouwen van interne en externe netwerken, het trainen en opleiden van onze medewerkers, doen we onderzoek en organiseren we activiteiten om de bewustwording in de Leidse samenleving te vergroten op dit thema. Om dit mogelijk te maken is er incidenteel t/m 2025 € 195.000 benodigd voor personeel en € 80.000 activiteitengelden. De dekking hiervoor komt uit een onttrekking aan de reserve Sociaal Domein.
Betreft tijdelijke activiteiten of tijdelijke extra inzet in het kader van het social impact programma dat als doel heeft om de (langdurige) gevolgen van corona te verminderen. Extra inzet vanuit de Sterke sociale basis: 1) voor de groeiende doelgroep die in armoede leeft 2) goed met geld leren omgaan en daarbij gericht op zelfredzaamheid 3) taalontwikkelaar voor mensen met een taalachterstand en 4) digivaardigheden bijbrengen. Daarnaast het opleiden van vrijwilligers die de thuisadministratie verzorgen van mensen die de financiën niet op orde hebben, extra inzet jeugdwerkers op jongeren in de Stevenshof, onderzoek naar vroegsignalering studentenwelzijn, expositie 'Niet zomaar voorbij' dat effect corona op fysieke, sociale en financiële gezondheid laat zien en extra inzet van beleidscapaciteit. In totaal bedragen de incidentele kosten afgerond € 0,5 miljoen. Het deel social impact van de reserve sociaal domein bevat ultimo 2022 nog € 1,8 miljoen aan geoormerkte middelen. Het programma social impact loopt tot 2024.
Het verminderde studentenwelzijn is sinds de coronacrisis vergroot en uitvergroot. Het welzijn werd de jaren ervoor al minder maar heeft sinds corona een duik genomen en dat is ook duidelijker naar voren gekomen.
Tijdens de coronacrisis is er ingesprongen op deze nijpende situatie vanuit middelen vanuit het programma social impact. Per november 2021 zijn twee studentambtenaren in dienst genomen die de stem van de studenten binnen de gemeente vertegenwoordigen en mede uitvoering geven aan het actieplan studentenwelzijn rondom onder meer sociale veiligheid, prestatiedruk, gelijkwaardigheid, financiële stress en alcohol- en middelengebruik. Daarnaast is vanaf maart 2022 de functie ambtenaar studentzaken gecreëerd (tot die tijd was daar formeel maar 1 dag voor beschikbaar). Deze ambtenaar betrekt studenten bij het beleid en beleidsafdelingen bij de studenten, faciliteert studentenwelzijnsinitiatieven en stimuleert samenwerking tussen studenten (hbo, mbo en wo), kennisinstellingen en organisaties in de stad. De afgelopen periode is hierdoor de samenwerking rond studentenwelzijn in Leiden tot stand gekomen en is er meer aandacht besteed aan specifieke groepen studenten zoals internationale studenten en mbo-studenten (gelijkwaardige studententijd).
Politiek-bestuurlijk beseft men de noodzaak van aandacht voor studentenwelzijn en het meer betrekken van jongeren bij gemeentebeleid. Het gaat om 1/3de van de Leidse bevolking. Een jonge en kwetsbare groep met veel potentie. In het coalitieakkoord is de ingezette lijn bestendigd. Zo wordt extra aandacht gevraagd voor mentaal welzijn en heeft het college toegezegd landelijk de trekker te zijn op het onderwerp studentenwelzijn binnen het Netwerk Kennissteden. Ook de gemeenteraad volgt het onderwerp nauwlettend en heeft de urgentie benadrukt met de motie 'aandacht voor mentale gezondheid onder jongeren. Het programma social impact eindigt eind 2023. In samenwerking met de brede aanpak op mentaal welzijn en eenzaamheid, studenten(organisaties), kennisinstellingen en andere partners in de stad zoals de SSB, kan de focus op studentenwelzijn zodoende blijven bestaan. De gemeente heeft hierin een belangrijke verbindingsfunctie tussen deze partijen. Met de inzet van € 120.000 vanuit de reserve sociaal domein voor zowel 2024 als 2025 kan de aandacht voor studentenwelzijn voorlopig bestaan. We kijken in die twee jaren waar dit voor daarna binnen de organisatie geborgd kan worden.
Vorig jaar is besloten om de taakstelling in het sociaal domein tot en met 2025 in te vullen en nog geen beleid te ontwikkelen gericht op invulling van de taakstelling vanaf 2026. Er resteert vanaf 2026 een structurele taakstelling van afgerond € 2.306.000 . Gezien de stand van de reserve sociaal domein wordt de taakstelling 2026 ingevuld met een onttrekking van € 2.306.000 aan de reserve sociaal domein.
Voor de organisatie van het Regionaal programmateam Maatschappelijke zorg is € 355.000 nodig per jaar voor 2023 en 2024, dekking vanuit de reserve Sociaal domein, geoormerkt deel voor Beschermd wonen. Het programmateam is een belangrijke schakel in de samenwerking m.b.t. de doordecentralisatie en transformatie van de Maatschappelijke zorg. Vertegenwoordigers uit de subregio’s nemen deel aan het team en geven sturing aan de transformatie. Het team adviseert de commissie Maatschappij Holland Rijnland. Dit is essentieel voor een succesvolle doordecentralisatie. In gezamenlijkheid wordt de decentralisatieopgave begeleid, gemonitord en waar nodig bijgestuurd (conform PHO Holland Rijnland 23 november 2022).
De contracten met de Sterke sociale basis partners worden jaarlijks met een andere indexeringspercentage verhoogd dan waarmee de budgetten in de Leidse begroting worden geïndexeerd. De onderindexering deed zich ook al voor in 2021 en 2022, maar toen was de onderindexering beperkt en kon het worden opgevangen binnen het beleidsterrein. Door de hoge inflatie bedraagt in 2023 de structurele onderindexering € 276.000. Daarnaast heeft een van de SSB-partners aangeven met onvoorziene extra energiekosten (€ 161.000) te kampen, die vooralsnog als incidenteel wordt beschouwd en gedekt zullen worden uit de reserve sociaal domein. De contracten zijn per medio 2020 ingegaan en inhoudelijk heeft er geen verandering binnen deze contracten plaatsgevonden. Voor de afgesloten addenda is voldoende dekking beschikbaar. De contracten lopen door tot medio 2025 en kunnen daarna worden verlengd.
In de aanloop naar 2023 heeft er een forse prijsverhoging plaatsgevonden door de grootste aanbieder. Daarnaast zijn de tarieven bij deze aanbieder verder gestegen als gevolg van de nieuwe aanbesteding, waarvan het contract per 1 mei 2023 ingaat. Ten opzichte van 2022 bedraagt de stijging 37%. Hoewel de totale uitgaven aan woningaanpassingen jaar op jaar kunnen verschillen (2022 € 1,01 miljoen, 2021 € 1,34 miljoen, 2020 € 1,03 miljoen en 2019 € 1,44 miljoen) moet het budget vanaf 2023 wel verhoogd worden. In de begroting 2023 is slechts een indexering van 2,3% toegepast. Het huidige budget 2023 bedraagt € 1,36 miljoen. De verwachte extra kosten in 2023 worden geschat op € 212.000 en vanaf 2024 op € 262.000.
De prijsstijging van de Wmo-maatwerkvoorzieningen per 2023 (9,5%) is veel hoger dan de door Leiden toegepaste index (2,3%). Voor een deel kan de prijsstijging worden opgevangen binnen het bestaande budget. Voor huishoudelijke hulp en begeleiding geldt dat er in 2020 een volumestijging is geraamd in de periode 2020 t/m 2024 van in totaal € 4,8 miljoen. De structurele last van deze volumestijging is in de meerjarenbegroting grotendeels gedekt door het opnemen van de taakstelling sociaal domein. Nu nog € 2,3 miljoen structureel, maar was begin vorig jaar nog € 4,1 miljoen structureel. De verlaging van de taakstelling komt door het inzetten van extra ontvangen rijksmiddelen jeugdhulp. De kosten zijn als gevolg van de onderindexering
€ 1.449.000 structureel hoger. Doordat de taakstelling sociaal domein tot en met 2026 is ingevuld, is de structurele compensatie pas nodig vanaf 2027.
De geraamde volumestijging in 2023 en 2024 kan gezien de ontwikkelingen in de eerste maanden van 2023 vooralsnog deels worden afgeraamd. Ook het gebruik van de regio-taxi blijft achter. Dit leidt tot een storting in de reserve sociaal domein van € 1.600.000 in 2023 en € 800.000 in 2024. Bij de 2e voortgangsrapportage zal wederom naar de kostenontwikkeling worden gekeken.
Met de tegenvaller in programma 7 beleidsterrein Jeugd neemt de opgave binnen het sociaal domein toe tot € 3,4 miljoen. We kiezen ervoor om deze taakstelling de volgende kaderbrief voor € 2,3 miljoen (geïndexeerd naar prijspeil 2024) in te vullen met concrete maatregelen. Hierbij betrekken we ook de uitkomsten van de Hervormingsagenda Jeugdhulp. Doordat we deze taakstelling voorzien van concrete maatregelen kan vanaf 2026 de behoedzaamheidsruimte structureel met € 2,2 miljoen (prijspeil 2023) vrijvallen.